💾 Linux Swap
Swap nima va uning ahamiyati?
Note
Tasavvur qiling, sizning xonangiz bor va u kitoblar bilan to‘lib ketgan. Agar yangi kitob qo‘shmoqchi bo‘lsangiz, lekin joy qolmagan bo‘lsa, vaqtincha ba'zi eski kitoblarni javondan olib, boshqa joyga qo‘yishingiz kerak. Keyinchalik kerak bo‘lganda ularni qaytarib olishingiz mumkin. Swap huddi shu jarayon kabi ishlaydi.
Linux tizimida operativ xotira (RAM) to‘lib ketganida, tizim ishlamay qolmasligi uchun kam ishlatiladigan ma’lumotlarni swap hududiga (diskda ajratilgan maxsus joy) vaqtincha ko‘chiradi. Shu tariqa, tizim barqaror ishlashda davom etadi.
Swap bo‘lmasa nima bo‘ladi?
Agar swap bo‘lmasa va operativ xotira to‘lib ketsa, tizim dasturlarni majburan yopishga yoki hatto osilib qolishga majbur bo‘ladi. Tizimda yetarli RAM bo‘lmasa, operatsion tizim muhim bo‘lmagan jarayonlarni yopadi yoki tizim sekinlashib, hatto ishlamay qolishi mumkin. Ayniqsa, kam RAM (masalan, 2GB yoki 4GB) bo'lgan tizimlarda swap juda muhim.
Linux tizimida swap yaratish
Agar tizimingizda swap yo‘q bo‘lsa yoki mavjud swap hajmini oshirmoqchi bo'lsangiz, quyidagi bosqichlarni bajaring:
1. Swap mavjudligini tekshirish
Birinchi navbatda, swap yo‘qligini tekshirib olamiz:
swapon --show
Agar hech narsa ko‘rinmasa, swap yo‘q degani.
2. Swap fayl yaratish
2GB swap fayl yaratish uchun:
sudo fallocate -l 2G /swapfile
Agar fallocate ishlamasa, quyidagi usuldan foydalaning:
sudo dd if=/dev/zero of=/swapfile bs=1M count=2048
fallocate swap faylni tez yaratadi, lekin ba'zi eski tizimlarda ishlamasligi mumkin. dd usuli esa sekinroq, lekin hamma tizimlarda ishlaydi.
3. Swap fayl uchun ruxsatlarni sozlash
Xavfsizlik uchun faqat tizim swap faylga murojaat qila olishi kerak:
sudo chmod 600 /swapfile
4. Swap faylni formatlash
Swap sifatida sozlash:
sudo mkswap /swapfile
5. Swap-ni faollashtirish
Endi swap-ni yoqamiz:
sudo swapon /swapfile
Ishlayotganligini tekshiramiz:
free -h
swapon --show
Agar swap ro‘yxatda ko‘rinsa, demak, hammasi to‘g‘ri ishlamoqda.
6. Swap-ni doimiy qilish
Tizimni qayta yuklagandan keyin swap avtomatik ravishda yoqilishi uchun /etc/fstab fayliga quyidagi qatorni qo‘shamiz:
echo '/swapfile none swap sw 0 0' | sudo tee -a /etc/fstab
Bu qator tizim yuklanganda swap faylni avtomatik ravishda ulaydi.
7. Swapni ishlatish darajasini sozlash (ixtiyoriy)
Swappiness - bu tizim qanchalik tez-tez swap-dan foydalanishini belgilaydi.
Joriy sozlamani tekshirish:
cat /proc/sys/vm/swappiness
Odatiy qiymat 60 bo‘ladi. Agar swap kamroq ishlatilishini xohlasangiz, 10 yoki 20 qilib qo‘ying:
echo 'vm.swappiness=10' | sudo tee -a /etc/sysctl.conf
sudo sysctl -p
Agar tizimingizda yetarli RAM bo‘lsa va swap kamroq ishlatilishini istasangiz, bu qiymatni pasaytirish mumkin.
Xulosa
Swap - Linux tizimining barqaror ishlashida muhim rol o‘ynaydi. Ayniqsa, kam RAM-ga ega kompyuterlar uchun swap hajmini to‘g‘ri sozlash tizim ish faoliyatini sezilarli darajada yaxshilashi mumkin.
Tizimingizdagi RAM miqdoriga qarab swap hajmini belgilash tavsiya etiladi:
- 4GB RAM uchun 2GB swap
- 8GB RAM uchun 4GB swap
- 16GB RAM va undan ko‘p bo‘lsa, swap minimal (1GB-2GB) bo‘lishi mumkin.
Endi siz swap faylni qanday yaratishni va uni qanday sozlashni bilasiz! 🚀 Agar savollaringiz bo‘lsa, bemalol so‘rang. 😊